Lecture / 31-3-2015 Mappamundi (greek & erasmus)

"Mappamundi: Τέχνη και χαρτογραφία."
"Mappamundi : Art and cartography"

Διάλεξη της Χριστίνας ΜΑΤΙΚΑ
Υποψήφια Διδάκτορας ΑΠΘ - Τομέας Πολεοδομίας Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης

Η σημερινή διάλεξη βασίζεται στο συνοδευτικό κατάλογο της έκθεσης «MAPPAMUNDI: Art et Cartographie» με επιμελητή τον Guillaume Monsaingeon, που πραγματοποιήθηκε στην Toulon της Γαλλίας από τις 16 Μαρτίου έως τις 12 Μαΐου 2013. Βασικό άξονα της έκθεσης αποτελεί ο χάρτης και οι προεκτάσεις του πέρα της συμβατικής, η χαρτογραφία ως διαδικασία, μέθοδος και πρακτική, η εξέλιξή της, η σχέση της με τη γεωγραφία και την τέχνη. Ξεκινώντας με τους ορισμούς των όρων «χάρτης» και «χαρτογραφία», με ιστορικές αναφορές σχετικά με την προέλευσή τους, αναλύονται έννοιες και αντίστοιχες ερμηνευτικές προσεγγίσεις. Κατά τη συλλογιστική πορεία ανακύπτουν ερωτήματα περί της ομορφιάς του χάρτη και της χρηστικής του λειτουργίας, περί αλήθειας, ακρίβειας και προσαρμοστικότητας στις ανάγκες κάθε εποχής. Επίσης θίγεται α. η σχέση του με τις δυνάμεις επιβολής / πολιτική εξουσία και τον πόλεμο, β. η αλληλεπίδραση του με την τέχνη και τους καλλιτέχνες, γ. η «επικαιροποίηση» του σήμερα ως διαχρονικό εργαλείο, μέσο και αυτοσκοπό (ο χάρτης για το χάρτη).

 Italo Calvino : «Ο κατάλογος των μορφών είναι ατελείωτος: έτσι για πολύ καιρό, αφού κάθε μορφή δεν έχει βρει το χάρτη που της αντιστοιχεί, νέοι χάρτες θα συνεχίζουν να γεννιούνται.»

Lecture of Christina MATIKA
Phd candidate in Aristotle University of Thessaloniki

Today's lecture is based on the accompanying exhibition catalog «MAPPAMUNDI: Art et Cartographie» with Guillaume Monsaingeon, as curator, held in Toulon, France from 16 March to 12 May 2013. The main axis of the exhibition is the map and its extensions beyond the conventional, the cartography as a process, method and practice, its development and relationship with geography and art. Starting with the definitions of 2 notions "map" and "cartography", with historical references about their origins, different concepts and interpretative approaches have been analyzed. During the theoretical process some questions are raising about the beauty of the map and its function (utility) concerning its truth, accuracy and adaptability to the needs of each era. Furthermore, references are made to the following topics: a. the relationship of maps with political power and war, b. the interaction of maps with art and artists, c. the "updating" of maps today as timeless tool, mean and an end in itself (a map for a map).

Italo Calvino: “The list of forms is endless: so as  long as each form has not found the corresponding map, new maps will continue to be born.”

 Κατάλογος της εκθεσης - Book of the exhibition

G. B. Piranesi - Σχέδιο της τυπικής πόλης Urbs (Ρώμη, η πρότυπη πόλη, 1756)

Αποσπάσματα κτιρίων, σχεδίων και ερειπίων, σύνθεση όλων μαζί στο χάρτη / απεικόνιση όχι του τόπου, όχι της πόλης, αλλά της φιλοσοφίας της εποχής. 

G. B. Piranesi - Plan of formal city "Urbs" (Rome, model town, 1756)

fragments of buildings, plans and ruins, the synthesis of them on a map / displaying not the place, not the city, but the philosophy of the time.

Mappemonde του Ebstorf, 13ος αιώνας (1235-1240)
Μεταφορά / το σώμα του Χριστού – ο χάρτης του κόσμου 

άρτος Θείας Μετάληψης - Σώμα του Χριστού, χάρτης - σώμα του κόσμου - Θεοκρατική προσέγγιση

Mappemonde of Ebstorf, 13th century (1235-1240)
Metaphore / body of Christ - the map of the world
bread of Holy Communion - the Body of Christ, map - body of the world - theocratic approach

ο Υπόγειος κόσμος , του Anasthasius Kircher
σαν τομή της υδρόγειου σφαίρας, ο χάρτης ως διάγραμμα
Επιστήμη, 4 άνεμοι, ηφαίστεια, πλέγμα - έννοια Υδραυλικού δικτύου στην απεικόνιση (1665)

The underground world of Anastasius Kircher
as a cut of the globe, the map as graph, as diagram
Science, 4 winds, volcanoes, grid - meaning of the Hydraulic network (1665)

Hendrik Hondius - Υδρογραφία, 1630.

Ισημερινός στη μέση που διαχωρίζει τα 2 ημισφαίρια, τομή του κόσμου, ο νέος κόσμος (Αμερική) αριστερά και ο παλιός γνωστός κόσμος (Ευρώπη, Ασία, Αφρική) δεξιά, καθώς με δυσκολία αρθρώνονται μεταξύ τους / Υδρογραφία, 1630.

Hendrik Hondius - Hydrography, 1630.
Ecuador in the middle separating the two hemispheres, incision of the world, the new world (America) on the left and the old known world (Europe, Asia, Africa) on the right side, barely hinged / linked together